Wat is bemiddeling?

Bij bemiddeling houden de partijen de regie van hun conflict in eigen handen. Via een onafhankelijke, onpartijdige en neutrale bemiddelaar proberen ze samen een oplossing voor hun conflict uit te werken. Die bemiddelaar kunnen ze in onderling overleg kiezen of de rechtbank kan er een aanstellen.

De wettelijke definitie ontrafeld

Deze wettelijke definitie bevat vier basisprincipes: 

1. Vrijwilligheid van de bemiddeling 
2. Vertrouwelijkheid van de bemiddeling 
3. Autonomie van de partijen 
4. Een onafhankelijke, neutrale en onpartijdige derde 

Vrijwilligheid van de bemiddeling 

De vrijwilligheid van bemiddeling heeft een dubbel karakter.

• Partijen hebben zelf de keuze om al dan niet tot bemiddeling over te gaan.
• Elke partij kan, eenmaal de bemiddeling is opgestart, op elk moment beslissen om een einde te maken aan de bemiddeling zonder nadelige gevolgen. Partijen moeten immers samen naar een oplossing zoeken en dat kan alleen maar als ze daar effectief toe bereid zijn. 

Vertrouwelijkheid van de bemiddeling 

Alle documenten en mededelingen in de loop van het bemiddelingsproces zijn strikt vertrouwelijk. Dat heeft een belangrijk gevolg als de bemiddeling niet tot een oplossing leidt en het toch tot een rechtszaak komt. Die mededelingen en documenten mogen namelijk niet gebruikt worden in een latere procedure voor de rechtbank. De vertrouwelijkheid is een belangrijke en noodzakelijke garantie. Ze zorgt ervoor dat alle partijen tijdens het bemiddelingsproces vrijuit durven spreken. Partijen hoeven niet te vrezen dat bepaalde documenten of uitspraken tijdens het bemiddelingstraject nadien tegen hen gebruikt kunnen worden. Kortom, vertrouwelijkheid zorgt voor een omgeving waarin partijen oplossingsgericht, en via creatieve voorstellen, tot een bemiddelde oplossing kunnen komen voor hun conflict.

Autonomie van partijen 

Partijen zijn de zogenaamde ‘eigenaar’ van hun conflict. Een oplossing is alleen vindbaar als partijen hun zaak in handen nemen en zich inzetten. In tegenstelling tot bij een gerechtelijke procedure is het voor een bemiddeling minder relevant welke partij juridisch gelijk heeft. Het belangrijkste is dat de betrokken partijen zelf beslissen of een bepaalde oplossing voor hen aanvaardbaar is en kan leiden tot een akkoord. Evenwel kan een bemiddeling slechts slagen als alle partijen zich constructief en pragmatisch opstellen en onderhandelen met een wil om tot een akkoord te komen. 

Een onafhankelijke, onpartijdige en neutrale derde 

Bemiddeling wordt gefaciliteerd door een onafhankelijke, onpartijdige en neutrale bemiddelaar. Deze persoon is daar specifiek voor opgeleid. Een bemiddelaar helpt de conflicterende partijen om tot een oplossing te komen. Hij of zij zal proberen om de partijen opnieuw actief en met empathie naar elkaars standpunten te laten luisteren en opnieuw met elkaar laten communiceren. Eenmaal er enig begrip is voor elkaar is de uitwerking van een oplossing een stuk gemakkelijker. Een bemiddelaar is neutraal en onpartijdig. Hij of zij dringt geen oplossing op aan de partijen, neemt geen standpunt in en schaart zich niet achter een bepaalde partij. Het is essentieel dat een bemiddelaar op elk moment neutraal blijft tegenover de partijen en hun standpunten. Een bemiddelaar is volledig onafhankelijk en heeft geen banden met een van de partijen, ook als hij of zij aangesteld is door de rechtbank. Om van de bemiddelingsprocedure een succes te maken, moeten partijen vertrouwen hebben in de bemiddelaar. Dat neemt niet weg dat u zich als partij kan laten bijstaan tijdens de bemiddelingsprocedure door een eigen raadsman.