Coronacrisis en uw successieplanning: enkele bedenkingen

In de strijd tegen de verspreiding van het COVID-19 virus trof de regering verregaande maatregelen. Niet-noodzakelijke winkels dienden verplicht te sluiten, telewerken wordt gezien als de nieuwe norm, en verplaatsingen moesten we tot het noodzakelijke minimum beperken. Het is slechts een greep uit de verregaande maatregelen in de strijd tegen het virus.

Inmiddels mogen we al genieten van enkele versoepelingen, maar het staat vast dat sommige maatregelen nog wel even zullen gelden, om het virus definitief in te dijken. En dus lijkt het erop dat we ons beter voorbereiden op de onzekere tijden die ons tegemoetkomen. Bovendien valt het niet uit te sluiten dat er nog periodes van strengere lockdown zullen volgen.

We voelen aan dat in deze onzekere tijden mensen (terecht) vragen hebben omtrent hun familiale planning. Is deze volledig? Voldoet de planning nog steeds aan mijn wensen en onze (gewijzigde) situatie? Of moet er bijgestuurd worden? Of soms wenst men gewoon graag de bevestiging dat de planning nog steeds voorzien is op de actuele situatie.

Maar de lockdown heeft ook gevolgen voor de praktische kant van uw planning. Zo spelen de notarissen vaak een cruciale rol in de opzet of afwerking van een vermogens- en successieplanning, denk maar aan het verlijden van schenkingsaktes of testamenten.

Met betrekking tot de fiscale termijnen heeft Vlaanderen alvast enkele maatregelen genomen. Zo wordt er inzake de fiscale verplichtingen voor erfbelasting en registratiebelasting voorzien in een extra termijn van twee maanden na het einde van de periode van de Corona-maatregelen. Zo worden termijnen voor de indiening van een aangifte nalatenschap verlengd tot 30 september 2020, zonder dat de erfgenamen een boete krijgen of een aanvraag moeten doen voor verlenging. Ook zal het mogelijk zijn later een meer uitgebreide herdenkingsdienst voor een overledene te houden (aangezien nu zeer strenge beperkingen gelden), en de kosten daarvan nog af te trekken in de successie. Voor meer informatie en enkele voorbeelden kan verwezen worden naar de website van VLABEL (link).

Daarnaast maakt de wet van 30 april 2020 het alvast mogelijk dat alle overeenkomsten, die bij notariële akte moeten verleden worden (huwelijkscontract, koop vastgoed, schenking, vennootschapsakte, …) digitaal kunnen afgehandeld ; geen enkele partij hoeft zich te verplaatsen. Door een slim systeem van digitale volmacht gecombineerd met een video-conference kan het nodige gedaan worden om dergelijke akten te verlijden zonder verplaatsingen. Let op : het verlijden van een authentiek testament is op deze digitale manier niet mogelijk ! Maar voor wie zijn huwelijkscontract wil aanpassen, biedt deze mogelijkheid alleszins een volwaardig alternatief voor de klassieke akte waarbij men bij de notaris ondertekent.

Voor een groot aantal handelingen bestaan er ook alternatieven, die onderhands voltrokken kunnen worden en die eventueel in een latere fase nog authentiek bevestigd kunnen worden.

Zo is het eigenhandig testament een waardig alternatief voor het notarieel testament, met nagenoeg een identieke uitwerking op fiscaal en civiel vlak. Het vormvrije karakter van het eigenhandig testament, op voorwaarde dat het gedateerd en ondertekend wordt door de testator, stelt ons allen in staat om zelf – in onze huiskamer- een testament op te stellen. Weliswaar verdient het aanbeveling dit – zo mogelijk – in bewaring te geven bij een notaris of later te bevestigen in een authentiek testament.

Hetzelfde geldt voor de opmaak en ondertekening van een zorgvolmacht. Een zorgvolmacht kan immers ook tussen lastgever en lasthebber(s) onderhands worden opgesteld. Let wel, de onderhandse zorgvolmacht is slechts geldig indien zij vervolgens ook wordt geregistreerd in het Centraal Register van Lastgevingsovereenkomsten, hetgeen gebeurt via verzoekschrift gericht aan de griffie van het vredegerecht. Bovendien kan deze onderhandse zorgvolmacht niet toegepast worden voor handelingen welke hoe dan ook, onder elke omstandigheid, de tussenkomst van een notaris vereisen. De aankoop van een onroerend goed in naam en voor rekening van de lastgever is bijgevolg onmogelijk met de onderhandse zorgvolmacht.

Ook indien men zou overwegen om een schenking te doen, kan dit in sommige gevallen onderhands. Zo kan een schenking van geld of een beleggingsportefeuille via een bankgift gebeuren. Het is echter wel van belang te beseffen dat bepaalde modaliteiten van een schenking, zoals het voorbehoud van vruchtgebruik, niet kunnen worden opgelegd zonder authentieke akte. Bovendien zal de gift toch geregistreerd moeten worden indien men erfbelasting binnen een periode van (momenteel nog) drie jaar wenst te vermijden. In deze tijden van corona is het mogelijk om de bewijsdocumenten die opgemaakt zijn na (bijvoorbeeld) de bankgift te registreren via email aan het bevoegde registratiekantoor. Men zal dan aan de hand van documenten met twee handtekeningen (schenker en begiftigde) moeten aantonen dat de bankgift heeft plaatsgevonden. Nadat de stukken digitaal werden verzonden, moet men de originelen nog nazenden per (aangetekende) post.

Het is ook perfect mogelijk om als koppel de nodige bescherming te bieden aan de langstlevende met behulp van een aanwasovereenkomst. Een dergelijk contract heeft dan betrekking op roerende goederen (banktegoeden, aandelen, …) en kan geldig worden gesloten indien beide partners een gelijkaardige levensverwachting hebben en een gelijkwaardige inleg doen. Tussenkomst van de notaris is dan niet nodig.

Besluit

Voor bijna alle verzuchtingen die u zou hebben inzake uw vermogensplanning, kunnen wij u bijstaan en verder helpen. Of het nu gaat om een check en bijwerking van uw huwelijkscontract, het organiseren van een bankgift, het begeleiden van een zorgvolmacht ; ons team staat voor u klaar, ook in deze tijd van Corona !

Het Estate Planning Team van Moore Law zoekt graag samen met u naar oplossingen in deze onzekere tijden. Contacteer vrijblijvend onze partners, zij staan u altijd graag te woord.