Actualisering tabellen voor omzetting van vruchtgebruik

Even ter herhaling…

Het Belgisch erfrecht kent sedert lang aan de langstlevende echtgenoot een recht van vruchtgebruik toe. Indien de vooroverleden echtgenoot afstammelingen nalaat, verkrijgt de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik op het eigen vermogen van de overleden echtgenoot en op diens aandeel in de eventuele huwgemeenschap . Wanneer de langstlevende echtgenoot met andere erfgenamen dan afstammelingen tot de nalatenschap komt (vb. broers of zussen van de overleden echtgenoot), heeft het vruchtgebruik slechts betrekking op het eigen vermogen van de overleden echtgenoot. De langstlevende zal in het laatste geval immers de volle eigendom verkrijgen over het gehele gemeenschappelijk vermogen. De kinderen of andere erfgenamen verkrijgen dan de blote eigendom.

De omzetting van vruchtgebruik (art. 745quater tot sexies B.W.) werd in ons erfrecht geïntroduceerd om de opsplitsing vruchtgebruik/blote eigendom te beëindigen. Bij de omzetting besluiten de partijen uit de verhouding vruchtgebruik/blote eigendom te treden en verkrijgt de langstlevende echtgenoot hetzij de volle eigendom over bepaalde goederen, hetzij een som geld in ruil, hetzij een gewaarborgde en geïndexeerde rente. Naargelang de omstandigheden kan deze omzetting zelfs afgedwongen worden door één van de partijen. Wat echter het vruchtgebruik op de gezinswoning betreft, dit kan niet worden omgezet tegen de wil van de langstlevende echtgenoot en is dus zeer sterk beschermd.

De waardering van het vruchtgebruik bij omzetting

De partijen zijn in de eerste plaats vrij om onderling overeen te komen welke waarde zij aan het vruchtgebruik toekennen. Indien de partijen overeenkomen, kunnen ze met een gezamenlijk akkoord de waarde van het vruchtgebruik bepalen. De waarde van het vruchtgebruik zal hierbij vastgelegd worden in functie van de levensverwachting van de vruchtgebruiker. Hoe hoger deze is, hoe hoger de waarde van het vruchtgebruik.

Wanneer partijen echter niet tot een akkoord komen, kan dit aanleiding geven tot lange en vervelende discussies. De wet van 22 mei 2014 voorziet daarom dat voor de omzetting van het vruchtgebruik twee omzettingstabellen gebruikt worden : een tabel voor mannen en een tabel voor vrouwen. In geval van betwisting, is de rechter verplicht de door de minister van Justitie vastgelegde omzettingstabellen te hanteren.

De omzettingstabellen van de minister bepalen de waarde van het vruchtgebruik als een percentage van de normale verkoopwaarde van de goederen die bezwaard zijn met het vruchtgebruik. Daarbij houdt men rekening met een aantal factoren waaronder de gemiddelde rentevoet over de laatste twee jaar van de lineaire obligaties waarvan de maturiteit gelijk is aan de levensverwachting van de vruchtgebruiker en de Belgische prospectieve sterftetafels die jaarlijks worden gepubliceerd door het Federaal Planbureau.

Jaarlijkse actualisering

Deze omzettingstabellen worden jaarlijks geactualiseerd. Het ministerieel besluit gepubliceerd op 3 juli 2020 bevat de meest recente omzettingstabellen van het vruchtgebruik.

Tenzij partijen anders zijn overeengekomen, gebeurt de waardering van het vruchtgebruik op basis van deze omzettingstabellen, van kracht op datum van het verzoek tot omzetting. Wanneer omwille van een mindere gezondheidstoestand van de vruchtgebruiker zijn verwachte levensduur manifest lager is dan deze van de statistische tabellen, kan de rechter hetzij de omzetting weigeren, hetzij de toepassing van de omzettingstabellen uitsluiten en andere omzettingsvoorwaarden bepalen.

Consulteer zelf de omzettingstabel :

http://www.ejustice.just.fgov.be/mopdf/2020/07/03_1.pdf#Page59

Auteur: Bob Beazar