Wat was er gebeurd?
Twee kinderen erven de aandelen van een holdingvennootschap van hun moeder. De holdingvennootschap bezit 99,98% van de aandelen van een dochtervennootschap, die als hoofdactiviteit heeft het exploiteren van residentieel en professioneel vastgoed.
De kinderen verzoeken in de aangifte van nalatenschap om het verlaagde tarief van 3% erfbelasting toe te passen op de aandelen van die holdingvennootschap, aangezien deze aandelen aanhoudt van een actieve dochtervennootschap. Vlabel weigert dit echter omdat er - volgens de belastingdienst – niet voldaan is aan de voorwaarde van de handelsactiviteit bij de dochtervennootschap. De vennootschap wordt door Vlabel dus beoordeeld als een vastgoedvennootschap en bijgevolg uitgesloten van het gunstregime.
De wetgeving omtrent familiale vennootschappen
In de erf- en schenkbelasting geldt een gunstregime voor familiale vennootschappen. Dit zijn vennootschappen die de uitoefening van een nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwactiviteit of van een vrij beroep tot doel hebben of uitoefenen. Eenvoudig gesteld geldt het gunstregime enkel voor vennootschappen die een reële economische activiteit hebben. De decreetgever heeft echter dit begrip van reële economische activiteit niet gedefinieerd.
Het decreet bevat wel een vermoeden dat er geen reële economische activiteit bestaat indien cumulatief aan twee parameters in de jaarrekening zijn voldaan:
- De terreinen en gebouwen opgenomen in balanspost 22 bedragen meer dan 50% van het totale actief.
- De bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen in balanspost 62 bedragen niet meer dan 1,5% van het totale actief.
Dit vermoeden is weerlegbaar. Het is dus mogelijk om tegenbewijs te leveren dat de vennootschap wel een reële economische activiteit heeft, zelfs indien aan de twee parameters is voldaan.
De interpretatie van Vlabel
In zijn omzendbrief 2015/2 sluit Vlabel de toepassing van het gunstregime in de meeste gevallen echter per direct uit voor vennootschappen met veel vastgoed op de balans. Het tegenbewijs voor dergelijke vennootschappen wordt door de belastingdienst zelden aanvaard.
Het ‘louter’ beheer van vastgoed kan namelijk volgens Vlabel niet aanvaard worden als een economische activiteit. Evengoed zal het volgens Vlabel niet mogelijk zijn om een reële economische activiteit aan te tonen zodra een onroerend goed wordt verhuurd aan derden, ongeacht het aandeel of percentage dat dit onroerend goed vertegenwoordigt in de totaal aanwezige onroerende goederen. Enkel indien alle onroerende goederen uit de vennootschap worden aangewend voor de economische activiteit of indien de vennootschap al haar onroerende goederen verhuurt aan een andere actieve dochtervennootschap, kan het beheer van vastgoed gezien worden als een economische activiteit op zich, aldus Vlabel.
Het Hof wijst Vlabel andermaal terecht in een nieuw arrest
Vlabel heeft al op 1 juni 2021 voor het Hof van Beroep te Gent bot gevangen met dit strenge standpunt. Toen ging het over een vennootschap, waar naast een actieve slagerij ook privéwoningen op de balans stonden. Het Hof oordeelde toen dat deze privéwoningen er niet aan in de weg stonden dat de vennootschap een economische activiteit uitoefende.
Een jaar later, met name op 21 juni 2022, heeft het Hof zich terug gebogen over Vlabel zijn interpretatie van de toepassing van het gunstregime voor familiale vennootschappen. Dit keer betrof het een vennootschap die uitsluitend vastgoedactiviteiten uitoefende.
Volgens Vlabel zijn de vastgoedactiviteiten van de vennootschap geen reële economische activiteit. Het Hof geeft Vlabel ongelijk.
Het begrip reële economische activiteit dient volgens het Hof in zijn gewone betekenis begrepen te worden. Er is bijgevolg geen reden om de betrokken vennootschap, die als projectontwikkelaar en professioneel beheerder van haar vastgoedportfolio activiteiten uitoefende die het louter passief beheer van onroerende goederen overstijgen, uit te sluiten van het gunstregime. Het feit dat er veel vastgoed en geen personeel aanwezig was binnen de vennootschap, is volgens het Hof evenmin een reden om de vennootschap van het gunstregime uit te sluiten.
Belang van het arrest
Het is al de tweede keer op een jaar tijd dat Vlabel door het Hof van Beroep te Gent terechtgewezen wordt over haar te strenge toepassing van het gunstregime voor familiale vennootschappen. Deze keer stelt het Hof dat het niet louter passief beheer van vastgoed een reële economische activiteit uitmaakt.
Het arrest is een welgekomen terechtwijzing van de belastingdienst en ligt dan ook volledig in lijn met het decreet. Het geeft eveneens mogelijkheden inzake de planning van vennootschappen die vastgoed op hun balans hebben staan.
De vraag stelt zich wel wat het onderscheid is tussen louter passief en niet louter passief beheer van vastgoed? Het eerste dient volgens het Hof namelijk uitgesloten te worden van het gunstregime, het tweede niet. In het arrest van 21 juni 2022 was het duidelijk dat de vennootschap vastgoedbeheer op actieve wijze en uitoefende. Er stonden bijna een tiental onroerende goederen op de balans, de jaarlijkse huurinkomsten bedroegen meer dan 200.000 EUR en jaarlijks werden er eveneens verschillende onroerende goederen gekocht en verkocht. Waar de lijn tussen louter passief en niet louter passief beheer van vastgoed ligt, zal dus nog moeten worden uitgewezen. Het moet wel ondertussen (hopelijk) duidelijk zijn dat vastgoedvennootschappen de facto uitsluiten van het gunstregime een voor de Vlaamse belastingdienst onhoudbaar standpunt is.
