Fiscale grenzen van Kaasroute weldra gesloten

De fiscale voordelen van de “Kaasroute”

Recent werd een wetsvoorstel klaargestoomd dat de zogenaamde “Kaasroute” moet versperren. De mogelijkheid om schenkingen van roerende goederen te voltrekken voor een buitenlandse notaris, bijvoorbeeld in Nederland, staat – andermaal – op de helling.

Volgens de opstellers van het wetsvoorstel leidt de schenking voor een Nederlandse notaris tot een vermeende belastingontduiking. De “Kaasroute” kan immers tot een fiscaal voordeel leiden: op voorwaarde dat deze schenking niet ter registratie wordt aangeboden in België is deze immers vrij van schenkbelasting. Mocht diezelfde schenking voor een Belgische notaris plaatsvinden, dan zou er schenkbelasting geheven worden aan een vlak tarief (in Vlaanderen) van 3% in rechte lijn en tussen partners of 7% in alle andere gevallen. Deze Belgische schenkingsrechten zouden via de “Kaasroute” ontweken zijn.

Maar de “Kaasroute” is een tweesnijdend zwaard: komt de schenker 3 jaar na datum van de schenking te overlijden (zonder dat in tussentijd tot een Belgische registratie werd overgegaan), dan wordt de gedane schenking geheel toegerekend aan de nalatenschap van de schenker, waardoor de veel hogere progressieve tarieven erfbelasting (in rechte lijn en tussen partners tot 27%) van toepassing zijn. Daarenboven stelde de Vlaamse Decreetgever recent nog in haar Regeerakkoord deze overlevingsperiode van 3 jaar te willen optrekken naar 4 jaar. Voor schenkingen vanaf 1 januari 2021 wordt de kans dat de niet-geregistreerde schenking alsnog bij de nalatenschap van de schenker moet worden gevoegd en aldus belast wordt met erfbelasting wellicht vergroot met één jaar. Doch, overleeft men deze driejarige (c.q. vierjarige) periode, dan is de niet-geregistreerde schenking inderdaad definitief vrij van enige schenk- en erfbelasting.

Registratie van (buitenlandse) schenkingsaktes

Zij die de “Kaasroute” bewandelden of bewandelen handelen geheel naar de wet. Zij kunnen dan ook geen fiscaal misbruik of enige vorm van wetsontduiking worden verweten. Het Wetboek Registratierechten houdt immers geen enkele verplichting in om buitenlandse notariële aktes, waaronder schenkingsaktes van roerende goederen, in België te registreren. Enkel een mogelijkheid daartoe bestaat.

Voor Belgische notariële aktes bestaat die verplichting tot registratie wel. Vandaar dat enkele politieke partijen de regels van verplichte registratie wensen uit te breiden naar alle notariële aktes, zo ook naar de buitenlandse notariële aktes. Hun wetwijziging beoogt dan ook de fiscale behandeling van de Belgische en bijvoorbeeld de Nederlandse schenkingsakte te uniformiseren, door hen middels de verplichte registratie aan de schenkbelasting te onderwerpen.

De persmededeling van de resp. politieke partijen bij dit wetsvoorstel (dat trouwens nog niet is neergelegd) is eerder onnauwkeurig en kan voor de nodige verwarring zorgen. Men stelt zonder meer dat roerende schenkingen verplicht registreerbaar zullen zijn. Dat zou dan impliceren dat ook onrechtstreekse schenkingen, zoals bijvoorbeeld een bankgift, tevens onderworpen zullen zijn aan de verplichte registratie. Gezien de insteek van het betreffende wetsvoorstel om de “Kaasroute” te versperren, is dit meer dan wellicht niet de bedoeling. Een verduidelijking is hier op zijn plaats.

Besluit

Eerder heeft de Vlaamse Belastingdienst al getracht om de “Kaasroute” (gedeeltelijk) te versperren. Deze poging werd evenwel op meerdere punten in strijd bevonden met de wet door de Raad van State. De wet is immers glashelder en laat dan ook geen ruimte voor interpretatie, zodat na de démarche van de administratie, al snel bleek dat enkel een wetgevend ingrijpen de “Kaasroute” kon blokkeren. Het moge duidelijk zijn dat het initiatief hieromtrent werd genomen – de toekomst zal nu uitwijzen of dit wetsvoorstel op steun kan rekenen van een politieke meerderheid.

Wij merken nog op dat de federale overheid met een mogelijke introductie van een verplichte registratie van buitenlandse notariële aktes, de fictieregel waardoor niet-geregistreerde schenkingen tot de nalatenschap van de schenker worden gerekend bij een overlijden binnen de 3 (c.q. 4) jaar, doorkruist. De fictiebepaling is dan ook zonder voorwerp voor de buitenlandse notariële aktes, mocht het wetsvoorstel het finaal halen. Voor niet-geregistreerde onrechtstreekse giften, blijft deze regel wellicht onverkort van toepassing.

Auteur: Laurens Gastmans